Είναι λοιπόν ο σοσιαλισμός, που προκαλεί το θαυμασμό, τόσο των απλών ανθρώπων όσο και των ανθρώπων της διανόησης, το δόγμα πού θα προστατέψει το πολιτισμό μας με τη δημοκρατία του, από τους εχθρούς που απειλείται; Η μήπως ο σοσιαλισμός είναι ένα λανθασμένο δόγμα που η εφαρμογή του απειλεί την ελευθερία που μας παρέχει το δημοκρατικό μας πολίτευμα.
Η ιδέα του σοσιαλισμού ειναι καθαρά μια μεγαλοπρεπής κατασκευή της ανθρώπινης διανόησης. Είναι επίσης πολύ απλή στη κατασκευή της, αλλά ταυτόχρονα και επικίνδυνη γιατί υπόσχεται την επίτευξη των στόχων της εκ των προτέρων. Προϊδεάζει δηλαδή τους πολίτες για το τι πρόκειται να αναμένουν από την εφαρμογή της νέας λειτουργίας του οικονομικού τους συστήματος. Ασκεί επίσης σφοδρή κριτική του υπάρχοντος οικονομικού συστήματος της ελεύθερης αγοράς, δηλαδή του καπιταλισμού. Ποιό λοιπόν είναι το χαρακτηριστικό εκείνο που διαφοροποιεί το σοσιαλισμό από το καπιταλισμό, εφόσον αμφότερα αυτοχαρακτηρίζονται ως δημοκρατικά. Ο κεντρικός σχεδιασμός είναι το χαρακτηριστικό πού κάνει τη διαφορά μεταξύ των δύο οικονομικών συστημάτων.
Ο σοσιαλισμός υπόσχεται στο άτομο την ελευθερία, την ισότητα του αποτελέσματος και την κοινωνική δικαιοσύνη. Προς επίτευξη των στόχων αυτών ο σοσιαλισμός βασίζεται στο κεντρικό σχεδιασμό με τη συλλογικότητα, απορίπτωντας την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Οι στόχοι όμως αυτοί δεν δύναται να επιτευχθούν ταυτόχρονα. Τούτο διότι η επίτευξη του ενός αποκλείει την επίτευξη του άλλου. Δηλαδή, αν θέλουμε να έχουμε ισότητα αποτελεσμάτων τότε καταλύεται η ελευθερία και η έννοια δικαιοσύνης. Στην ουσία οι σοσιαλιστές πιστεύουν ότι αυτό το υπάρχον οικονομικό σύστημα, αφού δεν ικανοποιεί τους στόχους μας, θα πρέπει να αντικατασταθεί με ένα άλλο ανθρωπίνων προδιαγραφών. To υπάρχον σύστημα πού δημιουργήθηκε αυθόρμητα, μέσα από την ανταγωνιστική λειτουργία της αγοράς και που πιστώνεται τη μακρόχρονη ανθρώπινη κανονικότατα και συνεπώς τη δημιουργία του πολιτισμού μας, δεν γίνεται αποδεκτό.
Στη θέση του τοποθετούν μία κεντρική εξουσία πού δύναται να αφαιρεί το δικαίωμα ατομικής ιδιοκτησίας, να ορίζει την κατανομή των συντελεστών παραγωγής, τα αγαθά και τις ποσότητες των αγαθών πού θα παραχθούν, τις τιμές των αγαθών, και τους μισθούς. Ειναι λοιπόν ο κεντρικός σχεδιασμός του σοσιαλισμού σε θέση να παράγει ένα συνολικό προϊόν ανάλογο τού συστήματος της ελεύθερης αγοράς; Εάν ναι, θα είχαμε πρόβλημα να μην το απδεχτούμε. Εκ των πραγμάτων όμως δεν έχουμε αυτό το πρόβλημα.
Μέχρι σήμερα γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει άλλο σύστημα από αυτό της ανταγωνιστικής αγορας που να πληροφορεί τα άτομα σε ποιά κατεύθυνση και ποιούς στόχους να αφιερώσουν τις προσπάθειες τους για το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα. Επίσης μας είναι γνωστές οι αποτυχίες του συστήματος με το κεντρικό σχεδιασμό όπου εφαρμόστηκε στο παρελθόν και όπου εφαρμόζεται σήμερα. Για να φρεσκάρω τη μνήμη σας, η κλασική περίπτωση αποτυχίας ήταν όταν εφαρμόστηκε στη Σοβιετική Ένωση και χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Και δεν απέτυχε λόγω καπιταλιστικών δολοπλοκιών, όπως μερικές αριστερές ψυχές θέλουν να πιστεύουν και προσπαθουν να μας πείσουν.
Τότε θα ρωτήσει κάποιος γιατί απέτυχε; Τι λάθος κάνουν οι σχεδιαστές πού προξενεί την αποτυχία ενός συστήματος πού φτιάχνεται από την αφρόκρεμα της ανθρώπινης διανόησης; Ο λόγος της αποτυχίας του συστήματος που βασίζεται στην ανθρώπινη λογική, οφείλεται στο γεγονός ότι το σύστημα αυτό δεν παράγει ούτε αρκετή αλλά ούτε και σωστή πληροφόρηση πάνω στην οποία οι μετέχοντες στην αγορά μπορούν να κάνουν το σχεδιασμό τους. Η τιμή τού αγαθού που προκύπτει απο το κεντρικό σχεδιασμό δεν αντανακλά τις επιθυμίες των καταναλωτών, προσδιορίζεται αυθαίρετα από τη συλλογικότητα και κατά συνέπεια οδηγεί σε μεγαλύτερη η μικρότερη παραγόμενη ποσότητα με αποτέλεσμα να έχουμε πλεονάσματα η ελλείψεις αγαθών στην αγορά. Κατά τον ίδιο τρόπο οι εν λόγω τιμές δεν αποφέρουν κέρδος, που ειναι το κίνητρο κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας, αναγκάζοντας ένα μεγάλο μέρος της παραγωγικής ικανότητας να παραμένει ανεργό.
Ο κεντρικός σχεδιασμός οδηγεί με τη πάροδο του χρόνου στα λεγόμενα άδεια ράφια και στη καταπίεση των πολιτών. Κάθε φορά που η συλλογικότητα βλέπει τη μείωση των αγαθών, δεν θεωρεί το σχεδιασμό της υπεύθυνο, αλλά ανακαλύπτει ένα μέρος των πολιτών ως υπεύθυνους για την αποτυχία τους. Το καθεστώς από δημοκρατικό που διαφημίζεται είναι κατ ουσία ολοκληρωτικό με τα γνωστά στρατόπεδα συγκέντρωσης, στα οποία φυλακιζονται οι εχθροί του λαϊκού συστήματος ευημερίας.
Το ίδιο συμβαίνει και στη περίπτωση της ακρίβειας. Βρίσκουμε άσχετους αποδιοπομπέους τάγους, ως υπεύθυνους, ενώ στην ουσία δεν έχουν να κάνουν τίποτα με το πρόβλημα της ακρίβειας. Σε αντίθεση με το σοσιαλισμό, ο καπιταλισμός με την ελεύθερη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς δημιουργεί τιμές που αντανακλούν τις πραγματικές επιθυμίες των καταναλωτών και κατά συνέπεια αποφεύγεται η μη αποτελεσματική κατανομή των συντελεστών παραγωγής των αγαθών. Επί πλέον θα πρέπει να γίνει αποδεκτό,
χωρίς καμία αμφισβήτηση, ότι διαχρονικά τα άτομα αποδέχθηκαν ορισμένες αξίες και κανόνες που δημιούργησε η ανταγωνιστική αγορά και οι οποίες είχαν σημαντική επίδραση στην εξελικτική διαδικασία του δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Δηλαδή, το σύστημα της ελεύθερης αγοράς είναι συμβατό με τη δημοκρατία, ενώ το ίδιο δεν ισχύει με το σοσιαλισμό. Πιθανόν πολλοί να παρατηρήσουν ότι το σοσιαλιστικά κόμματα δεν θα εφαρμόσουν το κεντρικό σχεδιασμό. Δεν θα διαφωνήσω με αυτή τη τοποθέτηση, θα τονίσω όμως ότι επ ουδενί απορρίπτεται το παραπάνω λογικό συμπεράσματα, ότι η πλήρης εφαρμογή του σοσιαλισμού δεν είναι συμβατή με τη δημοκρατία. Η διαμάχη μεταξύ της ελεύθερης αγοράς και τού σοσιαλισμού είναι θέμα διατήρησης της πολιτικής και οικονομικής μας ελευθερίας. Η σοσιαλιστική ηθική αν επικρατήσει θα καταστρέψει ένα μέρος της ανθρωπότητας και θα φτωχοποιήσει το υπόλοιπο. Τούτο διότι οι σοσιαλιστικοί στόχοι και τα προγράμματα, εκ των πραγμάτων, είναι αδύνατον να επιτευχθούν και να εκτελεστούν. Σημερα χώρες στις οποίες η ανταγωνιστική λειτουργία της αγοράς είναι ελεύθερη, έχουν θεσπίσει κοινωνικά προγράμματα, που δεν έχουν σχέση με το σοσιαλισμό.
Οι σοσιαλιστές, στη κυβέρνηση, παρεμβαίνουν στη λειτουργία της αγοράς με μεγάλη ευχαρίστηση, λόγω ιδεολογίας και προκαλούν αρνητικές συνέπειες στην αποτελεσματικότητα του οικονομικού συστήματος. Για όσους πιστεύουν στο σοσιαλισμό, η κομμουνισμό, η προοδευτισμό, η πέστο όπως θέλεις, να ξέρεις τούτο: “φοβού τούς αριστερούς και δώρα φέρουσι”
Ραναγιώτης Μπούρης.
Καθηγητής Οικονομολογος
