Ειδικοί υγείας εξηγούν πότε η ενυδάτωση μπορεί να γίνει υπερβολική. Όλοι γνωρίζουμε τον ζωτικό ρόλο του νερού στην σωματική ευεξία. Το νερό χαρίζει λαμπερή επιδερμίδα και αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας του οργανισμού. Η σωστή ενυδάτωση είναι απαραίτητη για την υγεία και πολλές σωματικές λειτουργίες, όπως η υποστήριξη της πέψης, η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και η διευκόλυνση της μεταφοράς θρεπτικών συστατικών.
Πολλές φορές κατά την περιήγησή σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ίσως να βομβαρδίζεστε με δημοσιεύματα που αναφέρονται σε υποτιθέμενα θαύματα της κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων νερού, όπως ο “καθαρισμός” του σώματός σας από “τοξίνες”. Αλλά μπορεί η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας νερού να είναι πραγματικά κακή για εσάς;
Ειδικοί υγείας αποκαλύπτουν τις παρενέργειες, τα συμπτώματα και τους κινδύνους από την υπερβολική κατανάλωσης νερού, ενώ παράλληλα δίνουν συμβουλές για την αντιμετώπισή τους και την πρόληψη αυτών των ανεπιθύμητων παρενεργειών.
Τι είναι η δηλητηρίαση από νερό;
Η δηλητηρίαση από νερό, επίσης γνωστή ως υπερκατανάλωση νερού, είναι μια κατάσταση που προκύπτει όταν καταναλώνετε υπερβολική ποσότητα νερού σε σύντομο χρονικό διάστημα, ξεπερνώντας την ικανότητα των νεφρών σας να αποβάλλουν το νερό, σύμφωνα με το StatPearls. Όταν πλημμυρίζετε τον οργανισμό σας με περισσότερο νερό από όσο μπορούν να αποβάλουν οι νεφροί σας, αραιώνονται οι ηλεκτρολύτες στο αίμα σας, ιδιαίτερα το νάτριο. Αυτή η ανισορροπία διαταράσσει τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων, οδηγώντας σε οίδημα και πιθανές επιπλοκές.
«Η υπονατριαιμία (τοξίνωση) μπορεί να προκαλέσει πτώση του νατρίου στο αίμα σας σε πολύ χαμηλά επίπεδα», προειδοποιεί η Semiya Aziz, M.B.B.S., MRCGP, DFSRH, BSLM/IBLM, γενική ιατρός στο Βόρειο Λονδίνο, στο Ηνωμένο Βασίλειο και ιδρύτρια της Say GP. «Το νάτριο είναι ένας σημαντικός ηλεκτρολύτης που βοηθά στη ρύθμιση της ισορροπίας του νερού και στη λειτουργία των νεύρων και των μυών στο σώμα. Η δηλητηρίαση από νερό είναι σπάνια και συνήθως συμβαίνει όταν κάποιος πίνει περισσότερο από 1 λίτρο νερό ανά ώρα για αρκετές ώρες χωρίς να αναπληρώνει τους χαμένους ηλεκτρολύτες».
Πόσο νερό είναι υπερβολικό;
Η ποσότητα που θεωρείται «υπερβολική» ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με παράγοντες όπως η ηλικία, το βάρος, το επίπεδο δραστηριότητας και το κλίμα. Ωστόσο, μια μελέτη του 2021 στο BMJ Open υποδηλώνει ότι, κατά μέσο όρο, η κατανάλωση 5,3 λίτρων νερού σε διάστημα 4 ωρών μπορεί να οδηγήσει σε δηλητηρίαση από νερό. Ωστόσο, αυτό μπορεί να διαφέρει για κάθε άτομο.
Δηλητηρίαση από νερό: Σημάδια και συμπτώματα
Σύμφωνα με το MedlinePlus, η υπερβολική κατανάλωση νερού ή η δηλητηρίαση από το νερό, μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα συμπτώματα ως αποτέλεσμα της διαταραχής της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών.
Τα πρώιμα συμπτώματα της υπερβολικής κατανάλωσης νερού:
- Κόπωση και υπνηλία
- Μυϊκή αδυναμία ή κράμπες
- Αυξημένη αρτηριακή πίεση
- Διπλή όραση
Πιο σοβαρά συμπτώματα της υπερβολικής κατανάλωσης νερού:
- Σύγχυση
- Πονοκέφαλοι
- Μειωμένη ούρηση
- Ναυτία και έμετος
- Μυϊκή αδυναμία ή κράμπες
- Αδυναμία αναγνώρισης αισθητηριακών ερεθισμάτων
Επιπτώσεις από την υπερβολική κατανάλωση νερού
Η Trista Best, Διατροφολόγος με πιστοποίηση RD στην Balance One Supplements, εξηγεί: «Η υπερβολική κατανάλωση νερού προκαλεί αραίωση των επιπέδων νατρίου στο αίμα, οδηγώντας σε συμπτώματα όπως ναυτία, πονοκέφαλο, σύγχυση, σπασμούς και, σε ακραίες περιπτώσεις, σε κώμα ή θάνατο. Η διόγκωση των κυττάρων, ειδικά στον εγκέφαλο, λόγω της χαμηλής συγκέντρωσης νατρίου μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη ενδοκρανιακή πίεση, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί με συμπτώματα που κυμαίνονται από ήπια δυσφορία έως σοβαρά νευρολογικά προβλήματα».
Αραίωση των επιπέδων νατρίου
Το νάτριο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της σωστής ισορροπίας υγρών μέσα και γύρω από τα κύτταρά σας. Μια επισκόπηση του 2016 στο περιοδικό Journal of Clinical Neurology ανέφερε ότι η αραίωση των επιπέδων νατρίου στο αίμα μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα που κυμαίνονται από ήπια ναυτία έως σπασμούς και μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή σε σοβαρές περιπτώσεις.
Διόγκωση κυττάρων
Ενώ τα κύτταρα μπορούν συνήθως να ρυθμίζουν την περιεκτικότητα τους σε νερό, η υπερβολική κατανάλωση νερού μπορεί να διαταράξει αυτή την ισορροπία. Η διόγκωση των κυττάρων μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα, όπως σε μειωμένη λειτουργία των κυττάρων και αυξημένη πίεση στους ιστούς, η οποία, σύμφωνα με έρευνες όπως μια επισκόπηση του 2019 στο περιοδικό Nutrients, μπορεί να είναι θανατηφόρα εάν προκαλέσει οίδημα στον εγκέφαλο πέραν του 5% έως 8% της χωρητικότητας του κρανίου σας.
Διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας
Οι νεφροί σας παίζουν ζωτικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών του σώματός σας. Ωστόσο, η δηλητηρίαση από νερό μπορεί να επιβαρύνει αυτά τα ζωτικά όργανα. Η κατανάλωση πάρα πολύ νερού σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα των νεφρών σας να αποβάλλουν το περίσσιο νερό και να επηρεάσει την ικανότητά τους να λειτουργούν σωστά, όπως αναφέρει το British Nutrition Foundation.
Κίνδυνοι και επιπλοκές από την υπερβολική κατανάλωση νερού
Αν και η δηλητηρίαση από νερό είναι σπάνια, μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και επιπλοκές. Πέρα από τις ανεπιθύμητες παρενέργειες που αναφέρθηκαν παραπάνω, η Best αναφέρει: «Η υπερβολική κατανάλωση νερού μπορεί να επιβαρύνει το κυκλοφορικό σύστημα, οδηγώντας σε οίδημα (αποθήκευση υγρών) και επιπλέον επιβάρυνση στην καρδιά, ενδεχομένως προκαλώντας καρδιαγγειακά προβλήματα. Επιπλέον, η υπερβολική ενυδάτωση μπορεί να διαταράξει την ισορροπία άλλων απαραίτητων ηλεκτρολυτών εκτός του νατρίου, όπως το κάλιο, το μαγνήσιο και το χλώριο, επηρεάζοντας διάφορες σωματικές λειτουργίες».
Θεραπεία και πρόληψη
Ενώ ο τύπος θεραπείας μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τους κινδύνους και τις επιπλοκές, υπάρχουν ορισμένα πρακτικά μέτρα που μπορείτε να λάβετε για την πρόληψη και τη θεραπεία της δηλητηρίασης από νερό:
- Παρακολουθήστε την πρόσληψη νερού: Αποφύγετε να πίνετε περισσότερο από 0,8 έως 1 λίτρο νερό ανά ώρα και πίνετε σύμφωνα με τη δίψα και το επίπεδο φυσικής σας δραστηριότητας.
- Ισορροπήστε τους ηλεκτρολύτες: Καταναλώστε προσεκτικά υγρά ή τρόφιμα πλούσια σε ηλεκτρολύτες, ειδικά εάν ιδρώνετε πολύ ή ασκείστε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτή η πρακτική μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της αραίωσης του νατρίου στο αίμα σας. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να μάθετε εάν τα ποτά με ηλεκτρολύτες είναι μια καλή επιλογή για εσάς.
- Ζητήστε ιατρική βοήθεια εάν εμφανιστούν συμπτώματα: Εάν εμφανίσετε οποιαδήποτε σημάδια δηλητηρίασης από νερό, όπως ναυτία, πονοκέφαλο, σύγχυση ή σπασμούς, ζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια. Ενδέχεται να χρειαστείτε ενδοφλέβια υγρά που περιέχουν νάτριο, διάφορα φάρμακα ή άλλες θεραπείες για να αποκαταστήσετε τα επίπεδα νατρίου σας και να μειώσετε το πρήξιμο των κυττάρων σας.
«Η δηλητηρίαση από νερό είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή κατάσταση που μπορεί να αποβεί θανατηφόρα εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως», λέει ο Aziz. «Επομένως, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τους κινδύνους και τις συμβουλές πρόληψης και να ενεργήσετε γρήγορα εάν υποψιάζεστε ότι εσείς ή κάποιος άλλος έχει δηλητηρίαση από νερό».
Πόσο νερό χρειάζεστε κάθε μέρα;
Όπως οτιδήποτε σχετίζεται με τη διατροφή, έτσι και με την κατανάλωση νερού δεν υπάρχει μια ενιαία προσέγγιση που να ταιριάζει σε όλους. Σύμφωνα με το Institute of Medicine of the National Academies, η σύσταση είναι 3,7 λίτρα την ημέρα για άνδρες ηλικίας 19 έως 30 ετών και 2,7 λίτρα την ημέρα για γυναίκες στην ίδια ηλικιακή ομάδα. Ωστόσο, οι ατομικές ανάγκες ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, το βάρος, τη διατροφή, το επίπεδο δραστηριότητας και το κλίμα, οπότε η προσαρμογή αυτής της ποσότητας βάσει των ατομικών αναγκών είναι απαραίτητη. Εάν είστε σωματικά δραστήριοι, ζείτε σε ζεστό κλίμα ή είστε έγκυος, μπορεί να χρειαστείτε περισσότερο νερό από τον μέσο άνθρωπο. Απλά να είστε προσεκτικοί με τους κινδύνους της υπερβολικής ενυδάτωσης.
Συχνές ερωτήσεις
Πόσο νερό μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση;
Η δηλητηρίαση από νερό συμβαίνει όταν πίνετε υπερβολική ποσότητα νερού, συνήθως πέρα από αυτό που μπορούν να αποβάλλουν οι νεφροί σας. Η ακριβής ποσότητα ποικίλλει μεταξύ των ατόμων, αλλά συχνά συνδέεται με την κατανάλωση πολλών λίτρων νερού σε σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς την πρόσληψη ηλεκτρολυτών, οδηγώντας σε ανισορροπία ηλεκτρολυτών.
Πόσο νερό προκαλεί υπερυδάτωση;
Η υπερυδάτωση ή η τοξικότητα του νερού, μπορεί να προκύψει από την κατανάλωση ποσότητας νερού που ξεπερνά την ικανότητα των νεφρών σας να την αποβάλλουν. Αυτή η κατάσταση μπορεί να συμβεί όταν πίνετε υπερβολικά και γρήγορα περισσότερο νερό από όσο μπορεί να επεξεργαστεί με ασφάλεια ο οργανισμός σας.
Είναι τα 4 λίτρα νερό την ημέρα υπερβολή;
Η γενική οδηγία είναι περίπου 8 ποτήρια την ημέρα. Ωστόσο, η ποσότητα του νερού είναι εξίσου σημαντική με το χρονικό διάστημα στο οποίο το πίνετε. Επιπλέον, οι ατομικές ανάγκες διαφέρουν, επομένως φροντίστε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να καθορίσετε την σωστή ποσότητα νερού για εσάς, με βάση παράγοντες όπως το κλίμα, η διατροφή και η σωματική δραστηριότητα, για να βεβαιωθείτε ότι παραμένετε ενυδατωμένοι.
Μπορεί η δηλητηρίαση από νερό να είναι θανατηφόρα;
Σε ακραίες περιπτώσεις, η δηλητηρίαση από νερό μπορεί να οδηγήσει σε υπονατριαιμία. Σε αυτή την κατάσταση, τα χαμηλά επίπεδα νατρίου στο αίμα μπορούν να προκαλέσουν οίδημα στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε σπασμούς, κώμα και ενδεχομένως θάνατο.
Ενώ το πόσιμο νερό είναι αναμφισβήτητα απαραίτητο για την καλή γενική υγεία και την υποστήριξη των σωματικών λειτουργιών, είναι ζωτικής σημασίας να διατηρήσετε μια υγιή ισορροπία στην πρόσληψη νερού για να αποφύγετε τους πιθανούς κινδύνους της υπερβολικής ενυδάτωσης. Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από νερό μπορεί να κυμαίνονται από κόπωση έως σύγχυση, οίδημα των κυττάρων και εξασθενημένη λειτουργία των νεφρών.
Η συνιστώμενη ποσότητα ημερήσιας πρόσληψης νερού ποικίλλει ανάλογα με τους μεμονωμένους παράγοντες, αλλά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν παραμένετε ενυδατωμένοι. Για να αποτρέψετε τους κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με την υπερβολική κατανάλωση νερού, ασκηθείτε με μέτρο, διατηρήστε την ισορροπία των ηλεκτρολυτών και αναζητήστε ιατρική βοήθεια όταν χρειάζεται.
