Διαφορετικών μεγεθών και αρχιτεκτονικής, στέκονται με καμάρι σε διάφορα σημεία ανά τις πόλεις και τις περιφέρειες, αποτελώντας στυλοβάτες του πολιτισμού. Υπάγονται στον πολιτισμό, τον προφυλάσσουν αλλά και τον παράγουν, προσφέρουν ένα ταξίδι στο χρόνο αλλά και διατηρούν ανεξίτηλη τη μνήμη όσων έχουν παρέλθει. Ο λόγος για τα μουσεία, με καθένα από αυτά να αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό που επίκειται φροντίδας και προσοχής από την πολιτεία και τους επισκέπτες· τους επισκέπτες εκείνους που θα επικεντρώσουν τον αμφιβληστροειδή τους στα εκθέματα σαν ερασιτέχνες αρχαιολόγοι προκειμένου να ρουφήξουν όσα περισσότερα μπορούν από αυτά, και όχι ως απλοί περαστικοί.
Τους επισκέπτες που σαν σταθούν μπροστά από ένα αρχαιολογικό εύρημα, έναν πίνακα ζωγραφικής, ένα γλυπτό, ένα βίντεο, ένα τεχνολογικό επίτευγμα, ένα γεωλογικό εύρημα, ένα πείραμα, μία πιθανή αναπαράσταση του μέλλοντος, μπορούν να τα ενσωματώσουν στη σκέψη τους – καθένας με τον δικό του τρόπο.
Η «ποικιλία» στα ανωτέρω εκθέματα έγκειται στις ποικίλες κατηγορίες των μουσείων. Στον δικό μου αμφιβληστροειδή αποτελούν μία ξεχωριστή κοινότητα εντός της πραγματικότητας και – εκτός από τον εκπαιδευτικό τους χαρακτήρα – συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, συμπεριλαμβανομένης της θεραπευτικής τους λειτουργίας· μία πανάκεια για την ψυχική υγεία και ισορροπία, μία ανάγκη που διαφαίνεται και από την ύπαρξη προγραμμάτων art therapy.
Πηγή φωτ.: Shutterstock
«Θεραπεύουν» τα μουσεία, αλλά, ως ζωντανοί οργανισμοί, μπορούν να πληγωθούν: είτε από την αναλγησία και αφεθούν στη φυσική φθορά του χρόνου, από την ενδεχόμενη ασέβεια επισκεπτών είτε από βανδαλισμό. Όπως, για παράδειγμα, ο βανδαλισμός, με μπογιές, της πρόσοψης του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Γουλανδρή, στο Παγκράτι, τον Μάρτιο του 2021. Ο κατά καιρούς βανδαλισμός που έχουν υποστεί δημόσια γλυπτά, ο εσωτερικός βανδαλισμός των μουσείων με την κλοπή έργων τέχνης ή η«επίθεση» σε έργα τέχνης με περιστατικά να έχουν σημειωθεί κυρίως σε μουσεία της Ευρώπης από ακτιβιστές υπέρ του περιβάλλοντος (βλ. σχετικά «Τα ”Ηλιοτρόπια” και οι θύτες»).
Τα καθιστά (σ.σ τα μουσεία) επίσης υποψήφια θύματα γεωπολιτικών εξελίξεων, ενώ, τη Σύμβαση της Χάγης για την υποχρέωση προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς σε περίπτωση ενόπλων συγκρούσεων μπορεί να «σπάσει» μια φυσική καταστροφή, καθότι αυτή δεν έχει δεσμευτεί για το αντίθετο.
«Θύματα» επίσης τυχόν αδιαφορίας μας σαν μπούμε στις αίθουσές τους και απλώς κοιτάξουμε χωρίς να δούμε. Αν και (επί ελληνικής επικράτειας), τα στοιχεία που δίνει η ΕΛΣΤΑΤ για την επισκεψιμότητα των μουσείων είναι θετικά και αντικατοπτρίζουν την ανάγκη των ανθρώπων να περιηγηθούν σε έναν χώρο πολιτισμού και να εκπαιδεύσουν το βλέμμα τους.
Μία διαφορετική κάθε φορά συνθήκη η επίσκεψη σε κάθε ένα από τα μουσεία, τα οποία έχουν τη δική τους γιορτή· κάθε χρόνο, στις 18 Μαΐου. Καθιερώθηκε ως Διεθνής Ημέρα Μουσείων, το 1977, από το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), στην προσπάθειά του να αναδείξει τον ρόλο των μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία.
Το μήνυμα αυτής της επετείου είναι να γίνουν τα μουσεία φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών «με σκοπό την ενίσχυση της μόρφωσης, την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης, την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των λαών», αναφέρει στην ιστοσελίδα του το Ελληνικό Τμήμα του ICOM. Το οποίο επέλεξε για το 2024, θεματική εορτασμού της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, τα «Μουσεία, Εκπαίδευση και Έρευνα», με τις δράσεις πολλών εκ των μουσείων να αναφέρονται σε αυτό το πλαίσιο.
Μουσείο Ακρόπολης
Με δράσεις για παιδιά και ενήλικες συμμετέχει το Μουσείο Ακρόπολη στην εφετινή Διεθνή Ημέρα Μουσείων. Ανήμερα της γιορτής, στις 18 Μαΐου, το Μουσείο θα είναι ανοικτό μεταξύ 09:00 και 20:00 με ελεύθερη είσοδο για όλους τους επισκέπτες, ενώ το εστιατόριο του 2ου ορόφου θα είναι ανοικτό ως τα μεσάνυχτα (κρατήσεις: 210 9000915).
Όπως κάθε Σάββατο τις πρωινές ώρες (14:30 ελληνικά & 10:30 αγγλικά), οι επισκέπτες θα μπορούν να παρακολουθήσουν τη θεματική παρουσίαση «Σάββατο στο Μουσείο με 20+1 αριστουργήματα». Πρόκειται για έναν περίπατο στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου, κατά τον οποίο μύθοι και θρύλοι, δοξασίες και παραδόσεις, ιστορικά ορόσημα και ανθρώπινες ιστορίες μετουσιώνονται σε τέχνη και υφαίνουν μία ξεχωριστή βιωματική εμπειρία. Κρατήσεις εδώ.
Λήψη από το εσωτερικό του Μουσείου Ακρόπολης. Πηγή: AP Photo/Petros Giannakouris, File
Την επομένη, την Κυριακή 19 Μαΐου, το Μουσείο θα είναι ανοικτό μεταξύ 09:00 και 20:00 με έκδοση εισιτηρίου γενική εισόδου, τις ίδιες ώρες θα λειτουργεί και το εστιατόριο.
Την ίδια ημέρα (19/5, 10:00 και 13:00), στο πλαίσιο της φετινής θεματικής της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων «Μουσεία, Εκπαίδευση και Έρευνα», οι οικογένειες με παιδιά ηλικίας 6-12 ετών θα έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν στη δράση «Ένα μυστήριο… ζητά τη λύση του». Τα παιδιά αναλαμβάνουν τον ρόλο ντετέκτιβ και με τη βοήθεια των κηδεμόνων τους και των αρχαιολόγων του Μουσείου αναζητούν τη λύση ενός φανταστικού μυστηρίου που θα σώσει τη γιορτή των Παναθηναίων. Απαραίτητη προϋπόθεση συμμετοχής η έκδοση εισιτηρίου ημέρας για τους ενηλίκους και μηδενικού εισιτηρίου για τα παιδιά, εγγραφές εδώ.
Μουσείο Ακρόπολης, Διονυσίου Αρεοπαγίτου 15, Αθήνα 117 42, 210 9000900
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Επισκέπτες στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης/ Paris Tavitian
Με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας, δωρεάν είσοδο στις μόνιμες εκθέσεις και πρόγραμμα δράσεων για παιδιά και ενήλικες συμμετέχει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στη Διεθνή Ημέρα Μουσείων. Η δε θεματική της φετινής Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, «Moυσεία για την Εκπαίδευση και την Έρευνα», είναι άμεσα συνδεδεμένη με το όραμα και τους στόχους του Μουσείου.
Ανήμερα της Διεθνούς Ημέρας των Μουσείων (18/5) προβάλλεται (10:00-17:00) σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος η ταινία «Etel Adnan. Εξόριστες λέξεις» (55′) στην οποία ανασυντίθεται μέσα από μια σειρά εικαστικών θραυσμάτων, γλωσσών, λαών και των ταυτοτήτων τους, το πορτραίτο της Λιβανο-αμερικανίδας ποιήτριας και ζωγράφου Etel Adnan (1925-2021), η οποία είχε ζήσει και βιώσει τα δεινά του 20ου αιώνα στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Την ίδια ημέρα (18/5) προβάλλονται (10:00-17:00) σε συνεργασία με το Παιδικό και Εφηβικό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας, ταινίες μικρού μήκους για παιδιά ηλικίας 6+, πραγματοποιείται (10:00-16:00) η δράση με τη συμμετοχή του κοινού «Το Mουσείο σας ρωτάει..» κατά την οποία παιδιά και ενήλικες δίνουν τις δικές τους απαντήσεις σε ερωτήσεις διατυπωμένες από το προσωπικό του Μουσείου, για το Μουσείο.
Επισκέπτες στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης/ Paris Tavitian
Ακόμη, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Γιάννης Παπαδάτος αφηγείται (12:00-12:30)» για τον κυκλαδικό πολιτισμό μέσα από τις αρχαιότητες που εκτίθενται, παρουσιάζοντάς τες με εύληπτο τρόπο στο σήμερα. Η Επίκουρη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Κλεοπάτρα Καθάριου μιλά (14:00-14:30) για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ευρισκόμενη στην έκθεση της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης του Μουσείου. Και ο επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Μπουρογιάννης, αφηγείται (16:00-16:30) για τον αρχαίο κυπριακό πολιτισμό περιηγούμενος στην έκθεση Κυπριακών Αρχαιοτήτων του Θάνου Ν. Ζιντίλη του Μουσείου. Και στις τρεις περιπτώσεις, πραγματοποιείται ταυτόχρονη διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα από την Hands Up, το πρώτο πρακτορείο Διερμηνέων Νοηματικών Γλωσσών στην Ελλάδα.
Στους χώρους του μουσείου, η Χορωδία ιμCHOR ερμηνεύει (12:30 & 13:30) τραγούδια για τη θάλασσα του Αιγαίου και τις παραδόσεις των νησιών που παραμένουν αναλλοίωτες ως τις μέρες μας. Πραγματοποιείται (13:30-14:30 & 4:30-15:30) ξενάγηση στην έκθεση Κυκλαδικής Τέχνης για άτομα με τυφλότητα & ευαισθητοποίηση κοινού. Και παρουσιάζεται (16:00-16:30) η χορογραφία «Ισότητα» με τη συμμετοχή παιδιών του οργανισμού «Δίκτυο για τα Δικαιώματα του παιδιού». Θεματική της χορογραφίας είναι η ελεύθερη έκφραση και η δικαιοσύνη στην εκπαίδευση, η performance γίνεται με τη χρήση της ουδέτερης μάσκας σε διάφορα σημεία του σώματος, λέξεις και μουσική.
Φωτ.: Ισότητα/ Στράτος Γιαννάτσης, πηγή φωτ.: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Νεοφύτου Δούκα 4, 106 74, Αθήνα, 210 7228321-3
Κεντρική φωτ.: Η Αίθουσα της Αρχαϊκής Ακρόπολης © Acropolis Museum. Φωτ.: Γιώργος Βιτσαρόπουλος, πηγή φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
Νεκταρία Μαραγιάννη
