Απόψε 28 Φεβρουαρίου, αποχαιρετούμε τον κουτσοφλέβαρο που φεύγει κι υποδεχόμαστε τον Μάρτη που έρχεται κι έχει κι αυτός τις παραξενιές του και τα χούγια του…
Τούτη η μέρα έχει κι ένα έθιμο που χάθηκε στο χρόνο… αμφιβάλλω αν το τηρεί πια κανείς…
Θυμάμαι, όταν ήμουν ακόμα παιδάκι αλλά κι αργότερα στην εφηβεία μου, κάθε χρόνο τέτοια βραδιά (μασκαρεμένοι συνήθως) μαζευόμασταν παρέα και πηγαίναμε σε γνωστά μας σπίτια… Χτυπούσαμε την πόρτα κι όταν οι νοικοκυραίοι άνοιγαν βρίσκονταν μπροστά σε αλλοπρόσαλλα ντυμένα καρναβάλια (σιγά μη φορούσαμε κανονικές στολές) που πετούσαν κάτω ένα κεραμίδι συνήθως ή κάποιο πήλινο σκεύος και φώναζαν δυνατά “Ο Μάρτης με τα μένα κι οι ψύλλοι με τα σένα”.
Δεν ήξερα τι σήμαινε αυτό… Όλοι το ήξεραν σαν έθιμο αλλά κανείς δεν ήξερε ή δεν θυμόταν να μας πει πως και γιατί… Το διασκεδάζαμε πάρα πολύ όμως κι αν τρομάζαμε και κάποιους δεν πολυνοιαζόμασταν… Άλλωστε το έθιμο το απαιτούσε… Θυμάμαι χαρακτηριστικά, μια φίλη της μάνας μου, την κυρά- Νίτσα που πάντα έλεγε “α που κακό να μη σας εύρει, με κατατρομάξατε…”
Το μόνο που βρήκα ρίχνοντας μια ματιά στο διαδίκτυο είναι πως το κόκκινο χρώμα του “μάρτη”, της ασπροκόκκινης κλωστής που φοράμε στο χέρι μας για να μην “μας κάψει ο ήλιος”, είναι αποτρεπτικό των βλαπτικών ζωυφίων (κυρίως ψύλλων και κοριών)… Άρα μάλλον από κει ξεκινάει το έθιμο… όσο για τα υπόλοιπα, το σπάσιμο δηλαδή του πήλινου και την ευχή – κατάρα να μείνουν οι ψύλλοι στους άλλους κι όχι σε μας, ίσως να μην μάθουμε ποτέ από που προήλθαν και γιατί… Βλέπετε, οι μικρασιάτισσες γιαγιάδες μας, δεν είναι πια εδώ…
Αναστασία Χαβιαρά